Ludowców gra grafenem

Redakcja NTL
NTL
25.06.2015
Przewidywany czas: 5 min

W jednym z najbardziej znanych na świecie polskich instytutów naukowych, w miejscu w którym produkuje się grafen, doszło dziwnych i niezrozumiałych kombinacji podczas wyboru dyrektora placówki. Sprawa wygląda na polityczną ustawkę, która może utopić polski grafen.

O sprawie pisałem już w Tygodniku Gość Niedzielny. Dotychczasowym szefem Instytutu Technologii Materiałów Elektronicznych (ITME) w Warszawie był doktor Zygmunt Łuczyński. Zasłużony fizyk i człowiek, który wiele lat temu zainicjował w tej jednostce badania nad nowymi postaciami węgla, czyli nad grafenem („wie pan, chodziłem za tym, jak jeszcze nikt nie wiedział czym jest grafen„). Dzisiaj ITME jest światowym liderem technologii. To w Warszawie powstają jedne z największych kawałków grafenu na świecie. Naukowcy pracujący w „grupie grafenowej” są zaangażowani w najbardziej prestiżowe projekty międzynarodowe, a sam instytut w rankingach jest plasowany na czołowych pozycjach. Dla przypomnienia, grafen to postać węgla, która ma niespotykane w innych materiałach właściwości. Jest bardzo wytrzymały, a równocześnie elastyczny. Lekki i przezroczysty, ale odporny na działanie sił zewnętrznych. Doskonale przewodzi prąd i ciepło. I choć trudno znaleźć dziedzinę w której grafen nie mógłby być wykorzystywany, największe nadzieje wiąże się z grafenem w elektronice. Panuje powszechne przekonanie, że w najbliższej przyszłości, to grafen, czy ogólnie węgiel, wyprze z elektroniki krzem, który dzisiaj jest jej fundamentem. W skrócie mówiąc, grafen, pod wieloma względami jest materiałem przyszłości.

Doktorowi Łuczyńskiemu kilka miesięcy temu kończyła się kadencja dyrektorska i starając się o kolejną, wystartował w ogłoszonym konkursie. Wraz z nim do konkursu stanęło jeszcze trzech innych kandydatów. Każdy z nich odpadł jednak na kolejnych etapach procedury konkursowej. Konkurs sprzed kilku miesięcy wygrał więc bezapelacyjnie dotychczasowy szef Instytutu, dr Zygmunt Łuczyński. Tą wygraną potwierdziła odpowiednią uchwałą Komisja Konkursowa, a Rada Naukowa Instytutu skierowała do Ministra Gospodarki pismo z rekomendacją i prośbą o powołanie nowego (starego) dyrektora na kolejną kadencję. Skany tych pism zamieszczam na dole wpisu.

Mimo tej wygranej, doktor Łuczyński dyrektorem jednak nie został, bo jego nominacji nie podpisał Minister Gospodarki, Janusz Piechociński z PSLu. Nie pomogło to, że do ministra zwróciła się z prośbą o podpisanie nominacji Rada Naukowa Instytutu oraz Rada Główna Instytutów Badawczych. Nie pomogło nawet to, że na biurku ministra znalazł się list podpisany przez 190 pracowników Instytutu popierających swojego poprzedniego dyrektora.  W liście do premiera Piechocińskiego, szef Rady Głównej Instytutów Badawczych pisał, że Rada wyraża pogląd, że konkurs na stanowisko dyrektora instytutu badawczego ITME został przeprowadzony zgodnie z obowiązującymi wymaganiami prawnymi.  A potem dodawał: „Rada Główna Instytutów Badawczych popiera stanowisko Rady Naukowej ITME. W imieniu Rady Głównej zwracam się do Pana Premiera o reasumpcję odmowy powodłania dr. Zygmunta Łuczyńskiego na stanowisko dyrektora ITME.” Premier Piechociński zdania jednak nie zmienił.

Dlaczego? Otóż ministerstwo twierdzi, że zostały złamane procedury, bo nie wszyscy kandydaci przeszli pełną ścieżkę konkursową. To prawda, ale to nie jest niezgodne z prawem. Nie wszyscy kandydaci dotrwali do końca procedury konkursowej, bo odpadli wcześniej. Pomijając nazwiska (choć te są w dokumentach zamieszczonych poniżej), jeden z panów odpadł na egzaminie z angielskiego. Jego wiadomości były zdaniem komisji konkursowej dużo poniżej tych, które deklarował w dokumentach. Drugi kandydat zrezygnował, gdy trzeba było podzielić się z komisją swoją wizją na temat rozwoju i przyszłości instytutu. Trzeci nie dopełnił formalności przy zgłoszeniu swojej kandydatury i dlatego komisja w ogóle nie rozpatrywała jego podania.

Napisałem do Ministerstwa Gospodarki maila z pytaniem o dziwne praktyki konkursowe. Po kilku dniach otrzymałem odpowiedź, że konkurs trzeba było powtórzyć z powodu złamania procedur. Jak to możliwe, skoro szefem Komisji Konkursowej był przedstawiciel ministerstwa, który na piśmie oświadczył, że wszystkie procedury były zachowane? Zerknijcie proszę w dokumenty poniżej. Gdy do rzeczniczki ministra Piechocińskiego napisałem kolejnego maila z prośbą o wyjaśnienie tej niezgodności (ministerstwo twierdzi, że prawo zostało złamane, przedstawiciel ministerstwa zaświadcza, że wszystko odbyło się zgodnie z przepisami), nie otrzymałem żadnej odpowiedzi. Mimo, że już dawno minął ustawowy termin na odpowiedź jaki prawo narzuca urzędnikom.

Ministerstwo Gospodarki postawiło na swoim i po unieważnieniu konkursu, rozpisało nowy. Dotychczasowy dyrektor – doktor Łuczyński – przepadł, szefem Instytutu Technologii Materiałów Elektronicznych został były prezes Grupy Azoty (Kędzierzyn Koźle) Ireneusz Marciniak. – O tej osobie mówiło się jak o kandydacie forsowanym przez ministerstwo gospodarki – powiedział mi dr Zygmunt Łuczyński. Ireneusz Marciniak był związany z różnymi spółkami skarbu państwa od kilkunastu lat.

Trzy miesiące temu dr Łuczyński udzielił pismu Elektronik wywiadu pod znamiennym tytułem „Kto jest zainteresowany przejęciem ITME?„, w którym tłumaczył naciski i motywy stojące za próbą przejęcia sterów w jednym z najbardziej znanych na świecie polskich ośrodków naukowych. – Z moich informacji wynika, że istnieje porozumienie pomiędzy Ministerstwem Gospodarki a Politechniką Warszawską, na mocy którego niedługo ma nastąpić konsolidacja Politechniki i ITME – mówił Łuczyński. Zapytany o to porozumienie rzecznik Politechniki Warszawskiej, zaprzeczył istnieniu jakiejkolwiek umowy. Doktor Łuczyński, we wspomnianym wywiadzie opowiada także, że ośrodek którym kierował znajduje się w wielu rankingach instytucji naukowych na czołowych pozycjach. Prowadzi bardzo ważne naukowo i biznesowo projekty (w tym bardzo prestiżowe, międzynarodowe), znajduje dofinansowanie i ma świetny sprzęt. – Nietrudno zatem dojść do wniosku, że ITME jest łakomym kąskiem do przejęcia – powiedział mi doktor Łuczyński. I dodawał, że przejęcie ITME to „bilet do wielu prestiżowych programów o charakterze międzynarodowym”. Tyle tylko, że dyrektor Łuczyński nie godził się na zmiany organizacyjne w instytucie. – Uczestnictwo w światowym wyścigu technologicznym, czego grafen jest doskonałym przykładem, wymaga 100-procentowej i maksymalnej koncentracji oraz podporządkowania się temu celowi – mówił Łuczyński w Elektroniku. A potem dodawał, że laboratoria Instytutu pracują na trzy zmiany, bo w tak zaciętym wyścigu technologicznym z jakim mamy do czynienia, liczy się każda godzina. – To moim zdaniem jest wystarczający powód, aby nie zmieniać konia w czasie gonitwy – mówił. I dodawał, że jakiekolwiek zmiany personalne w kierownictwie czy organizacyjne nie dają gwarancji utrzymania kadry, co jest kluczowe dla rozwoju prac. – Nie jest tajemnicą, że większość ze specjalistów pracujących nad grafenem ma liczne propozycje i możliwość natychmiastowego przejścia do innych (zagranicznych) ośrodków badawczych. Każda niestabilność związana z działalnością placówki jest tutaj realnym zagrożeniem, a w konsekwencji grozi utratą pozycji Polski w tej dziedzinie – mówił doktor Łuczyński. No właśnie. Pozycja Polski. Wydaje się, że w tym wszystkim najmniej chodzi o pozycję Polski i polskich badań.

 

DOKUMENTY015_Strona_2
Uchwała Komisji Konkursowej stwierdzająca zwycięstwo w konkursie dr. Zygmunta Łuczyńskiego

 

DOKUMENTY015_Strona_1
List Komisji Konkursowej rekomendujący dr. Łuczyńskiego na stanowisko dyrektora ITME

 

DOKUMENTY015_Strona_3-kolorowy
Uchwała Rady Naukowej Instytutu, w które potwierdzona zostaje prawidłowość procedury konkursowej, w której wygrał dr Zygmunt Łuczyński

 

List RGJB do Piechocińskiego-podkreślenia
List Przewodniczącego Rady Głównej Instytutów Badawczych do Premiera Piechocińskiego z prośbą o zmianę decyzji wsp. niepowoływania dr. Łuczyńskiego na stanowisko dyrektora ITME.

 

Wniosek  Rady Nauk do Ministra_Strona_1
Wniosek Rady Naukowej ITME o reasumpcję odmowy powołania dr. Zygmunta Łuczyńskiego na stanowisko dyrektora ITME

 

Wniosek  Rady Nauk do Ministra_Strona_2
Uzasadnienie wniosku o reasumpcję odmowy powołania dr. Zygmunta Łuczyńskiego na stanowisko dyrektora ITME strona 1
Wniosek  Rady Nauk do Ministra_Strona_3
Uzasadnienie wniosku o reasumpcję odmowy powołania dr. Zygmunta Łuczyńskiego na stanowisko dyrektora ITME strona 2
Wniosek  Rady Nauk do Ministra_Strona_4
Uzasadnienie wniosku o reasumpcję odmowy powołania dr. Zygmunta Łuczyńskiego na stanowisko dyrektora ITME strona 3
Wniosek  Rady Nauk do Ministra_Strona_5
Uzasadnienie wniosku o reasumpcję odmowy powołania dr. Zygmunta Łuczyńskiego na stanowisko dyrektora ITME strona 4

 

Zobacz również

Podcasty NTL