Najbardziej cieszą nas zielone

Czym jest piękno nauki? Dla jednych to prostota matematycznych formuł, dla innych zaś piękne przekroje geologicznych struktur. Piękne mogą być wykresy (szczególnie te wielowymiarowe), ale także obrazy spod mikroskopu i teleskopu kosmicznego. Piękne są zdjęcia motylich skrzydeł i zdjęcia chmur zrobionych z orbity. Patrząc na te obrazy, wykresy, czasami bardzo dziwne, stosowane tylko w języku matematyki, znaki… doceniamy nie to, czym one są, ale to, jakie one są. Nie musimy chyba wiedzieć, co obraz, wykres czy formuła konkretnie przedstawiają. Za serce łapie nas to, co w nich ulotne i subiektywne. Połączenie nauki ze sztuką jest tak naturalne, jak wschód i zachód Słońca. Jak to, że w niższej temperaturze para wodna kondensuje i tworzy niepowtarzalne kryształy wody, czyli piękne płatki śniegu. I czy na prawdę trzeba rozumieć zasady symetrii i znać wykres przemian fazowych, aby docenić ich piękno?

Fundacja Badań i Rozwoju Nauki zorganizowała aukcję charytatywną, podczas której zlicytowane zostaną intrygujące zdjęcia wysp trzustkowych wykonane przez mikroskop fluorescencyjny. Uzyskane w ten sposób środki zostaną przeznaczone na rozbudowę Laboratorium Biodruku Tkankowego, które umożliwia realizację projektów związanych z biodrukowaniem tak tkanek, jak i całych organów.

Druk 3D w medycynie to rewolucja, na progu której stoimy. Dzięki niej – „na miarę” i z własnych komórek – będzie można drukować tkanki i organy. Dzisiaj osoby z uszkodzonym sercem, nerką czy trzustką muszą, czasami miesiącami, czekać na dawcę. Ale przyszłość rysuje się inaczej! Już dzisiaj można drukować substancjami, które są szkieletem, rusztowaniem dla żywych komórek. W ten sposób od 2013 roku zaczęto drukować pokiereszowane czy stracone w wyniku wypadku syntetyczne chrząstki uszu lub nosa. Potem zaczęto drukować kości.

Po elementach drukowanych z materiałów sztucznych (choć biokompatybilnych) przyszedł czas na drukowanie żywymi komórkami. Trzy lata temu grupie badaczy z amerykańskiego Wake Forest Baptist Medical Center udało się wydrukować warstwę skóry wprost na oczyszczoną ranę pacjenta. Z kolei naukowcy z dwóch amerykańskich uczelni (University of Pennsylvania oraz MIT) już jakiś czas temu wydrukowali z żywych komórek naczynia krwionośne. A w San Diego jedna z firm stworzyła technologię, która umożliwia drukowanie… wątroby.

Drukowanie całych narządów jest sporym wyzwaniem. Drukarka nie może nakładać kolejnych warstw żywych komórek, ponieważ pomiędzy nimi muszą zostać wprowadzone naczynia krwionośne. W przypadku takich narządów jak wątroba, mamy dodatkowo do czynienia z wieloma rodzajami komórek. Ale te ograniczenia udaje się coraz częściej przezwyciężać.

W polskiej Fundacji Badań i Rozwoju Nauki, w konsorcjum Bionic, naukowcy starają się wydrukować w pełni działającą, żywą trzustkę. Brzmi to abstrakcyjnie, ale co do zasady jest dość proste. W drukarce, w odpowiednich pojemnikach, umieszcza się żywe komórki produkujące insulinę, komórki śródbłonka do tworzenia naczyń, a także zawiesinę tzw. macierzy zewnątrzkomórkowej, czyli rusztowania, które następnie utrzyma całość. Kolejny krok nie różni się od „zwykłego” drukowania 3D. Drukarka warstwa po warstwie układa zawartość poszczególnych pojemników. Następnie tak wydrukowany organ umieszcza się na kilka dni w inkubatorze i… trzustka gotowa!

Przed polskimi naukowcami przełomowa próba. W najbliższych tygodniach chcą – jako pierwsi na świecie – wydrukować w pełni unaczynnioną trzustkę. Prototyp narządu zostanie umieszczony w bioreaktorze i poddany kolejnym testom. Gdy te przebiegną pomyślnie, przyjdzie czas na testy na zwierzętach, którym zostanie wszczepiony w pełni funkcjonalny, całkowicie wydrukowany narząd. To będzie prawdziwy przełom w medycynie, którego wypatrują miliony, nie mogących się doczekać na dawcę, chorych. W biodruku nie chodzi jednak tylko o to, aby każdy potrzebujący natychmiast otrzymał organ do przeszczepu. W tej technologii, tkanki czy narządy, mogą być drukowane z namnożonych komórek pacjenta, a to oznacza, że znika ryzyko odrzucenia przeszczepu. Nadzieje są ogromne. A niecierpliwym polecam poważniejsze traktowanie filmów czy książek science – fiction. W wielu z nich – chociażby w serialu „Star Trek” – części uszkodzonego ciała były replikowane. Po prostu.

To przyszłość, choć wierzę, że wcale nie odległa. Na kolejne badania potrzebne są oczywiście pieniądze. Fundacja Badań i Rozwoju Nauki pozyskuje je z różnych źródeł. Jednym z nich będzie właśnie organizowana aukcja, podczas której zlicytowane zostaną piękne obrazy. I chyba wcale nie trzeba rozumieć w detalach, jakie funkcje w organizmie spełnia trzustka, jaka jest jej struktura i czym dokładnie są wyspy trzustkowe. Wystarczy patrzeć na ich zdjęcia i zachwycać się. Tak jak obrazami galaktyk, kolonii koralowców czy warstw skał osadowych.

Aukcja charytatywna “Najbardziej cieszą nas zielone” ma charakter otwarty. Wymaga jedynie wcześniejszej rejestracji na stronie aukcji.

Wydarzenie odbędzie się 14.03.2019 r., o godz. 18:30, w Sali Konferencyjnej Instytutu Chemii Przemysłowej przy ul. Rydygiera 8 w Warszawie.

Szczegóły na: https://fundacjabirn.pl/aukcja/